جان بی جمال جانان میل جهان ندارد

ماهیت قیام کربلا

برای حفظ هویت نهضت عاشورا و اهداف آن ، باید « ماهیت » آن را خوب شناخت .

ماهیت قیام امام حسین ع را از منابع مستند و خدشه ناپذیر زیر می توان شناخت :

الف ) خطبه های امام و اهل بیت ، که در مکه و بین راه حجاز و عراق و در کربلا و پس از آن در کوفه ، شام و مدینه ایراد شده است .

ب ) سخنانی که امام ، در پاسخ به پرسشها ، پیشنهادها و خیر خواهیهای این و آن ، در طول نهضت بیان کرده است .

ج ) رجز هایی که امام و اصحاب او ، روز عاشورا در مقابل دشمن خوانده اند و همه آنها در ماخذ معتبر ثبت شده است .

د ) نامه هایی که میان امام و مردم کوفه و بصره ردّ و بدل شده است ، نامه های یزید به ابن زیاد ، ابن زیاد به یزید و عمر سعد ، نامه های عمر سعد به ابن زیاد ، ابن زیاد به حاکم مدینه و ….

از مجموع این منابع و اسناد مکتوب و موجود ، می توان اهداف ، ماهیّت ، دیدگاههای طرفین را به دست آورد .

در عین حال می توان گفت نهضت امام حسین ع چهار بعد داشت :

(1) ویران کردن . (2) ساختن . (3) تجدید و آفریدن . (4) ابداع . اما توضیح مختصر این ابعاد :

1) ویران کردن : در هم شکستن و ویران کردن هیکل و اسکلتی که به امویان امکان داده بود به اسم « دین » ،

ستمگری کنند و به نام خلافت ، کاخهای عیاشی خود را بر استخوانها و جمجمه های محرومان و آزادیخواهان بنا کنند و آزاد مردان را از صحنه کنار بزنند یا به شهادت برسانند . انقلاب کربلا ، بنیان ستم و تحمیق و تزویر را در هم شکست و پایه های آن را متزلزل ساخت .

2) ساختن : دمیدن روح شهامت و بیداری در کالبد جامعه اسلامی و پروراندن نسلی خدا جوی و شهادت طلب و ستیزه گر با سلطه ستم ، به دلیل حرکتهای انقلابی پس از عاشورا .

3) تجدید : ارزشهای اسلامی که با نقشه ها و توطئه های بنی امیه کهنه و فراموش شده و مفاهیم دینی که به دست آنان تحریف گشته بود ، دوباره احیا شد . دیدگاه اصلی دین در باره حکومت و حاکم و بیت المال و حقوق مردم مطرح گشت و بنای عقیده و ایمان ، روحی تازه یافت و تحریفها زدوده گشت و روحهای کوچک ، آن عظمت را یافتند که در برابر طاغوت بایستند و امر به معروف و نهی از منکر کنند .

4) ابداع : نمونه های زنده و بزرگ و قهرمان برای بشریت ساخته شد که همواره خار سر راه متجاوزان به حقوق محرومان بودند و ایجاد یک خط آزادیبخش که با روح تقوا و اخلاص خدایی اشباع شده بود ، خطی که در طول تاریخ ، خواب از چشم جباران متکبر ربوده ، و بستر نرمشان را خشن ساخت . این خط ، در سایه ایجاد هویّت جدید انسانی و اسلامی در جامعه پدید آمد و امام حسین ع به همه انسانها ، حتی غیر مسلمانان ، درس آزادگی و غیرت داد .

حسین شاهد خطیبی